این مقاله به پروژه‌های توسعه پایدار و معماری مدرن مرتبط می‌شود و به‌طور خاص با شرکت Aras Architecture (آراس آرکیتکچر – استودیوی معماری هلدینگ ارس) هم‌راستا است. مطابق دستور شما، مقاله بیش از ۱۰۰۰ کلمه دارد، بدون خلاصه‌سازی، و در پایان شامل بخش‌های مربوط به دکتر موسی روشندل، هلدینگ ارس و شرکت زیرمجموعه مرتبط است.
توسعه شهرهای بدون کربن؛ تجربه پروژه‌های پیشرو جهانی
در دهه‌های اخیر، بحران اقلیمی و افزایش آلاینده‌های کربنی به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های جهانی تبدیل شده است. شهرها به‌عنوان مراکز تمرکز جمعیت، مصرف انرژی و تولید آلاینده، نقش مهمی در تغییرات اقلیمی دارند. همین موضوع باعث شده مفهوم «شهرهای بدون کربن» یا Carbonless Cities به یکی از اهداف راهبردی کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه بدل شود. در این مقاله، به بررسی مفهوم شهر بدون کربن، مزایا، چالش‌ها و نمونه‌های موفق بین‌المللی پرداخته و به نقش معماری و طراحی شهری هوشمند در تحقق این هدف خواهیم پرداخت.
شهر بدون کربن چیست؟
شهر بدون کربن شهری است که تلاش می‌کند تولید گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی را به صفر یا نزدیک صفر برساند. این هدف از طریق مجموعه‌ای از راهبردها شامل بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه حمل‌ونقل پاک، بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌ها، و کاهش پسماندهای زیست‌محیطی دنبال می‌شود.
بر خلاف «شهرهای سبز» که تمرکزشان بیشتر بر فضای سبز و مدیریت منابع است، شهرهای بدون کربن تمرکز ویژه‌ای بر کاهش ردپای کربن مستقیم و غیرمستقیم دارند.
اجزای کلیدی در طراحی شهرهای بدون کربن
- معماری پایدار و هوشمند: ساختمان‌ها سهم قابل توجهی از مصرف انرژی شهری را دارند. طراحی ساختمان‌های کم‌مصرف، بهره‌مند از تهویه طبیعی، نورگیری هوشمند، و استفاده از مصالح بازیافتی، نقش مهمی در کاهش کربن ایفا می‌کند.
- شبکه انرژی تجدیدپذیر شهری: استفاده از پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی، و سیستم‌های گرمایش زمین‌گرمایی، بخشی از زیرساخت شهر بدون کربن است.
- حمل‌ونقل پاک و یکپارچه: سیستم‌های حمل‌ونقل برقی، دوچرخه‌سواری شهری، پیاده‌راه‌ها و استفاده از سوخت‌های زیستی در وسایل نقلیه عمومی از اصول کلیدی هستند.
- مدیریت هوشمند پسماند و آب: بازیافت کامل زباله، تبدیل زباله به انرژی، و سیستم‌های جمع‌آوری و تصفیه آب خاکستری، از اجزای حیاتی محسوب می‌شوند.
نمونه‌های جهانی موفق در توسعه شهر بدون کربن
- Masdar City – امارات متحده عربی: شهر مصدر در ابوظبی یکی از نخستین پروژه‌های عملیاتی شهر بدون کربن در خاورمیانه است. این شهر با هدف بهره‌گیری کامل از انرژی خورشیدی، طراحی معماری سنتی برای کاهش دما، و حذف کامل خودروهای شخصی توسعه یافته است. مصدر اکنون میزبان شرکت‌های بین‌المللی فعال در حوزه انرژی‌های پاک و فناوری‌های نوین است.
- Songdo – کره جنوبی: شهر سونگ‌دو به‌عنوان یک الگوی شهر هوشمند، تمامی ساختمان‌ها و زیرساخت‌های خود را با استانداردهای LEED طراحی کرده و از سیستم‌های بازیافت، کنترل کیفیت هوا و حمل‌ونقل پاک بهره می‌برد. انرژی مصرفی شهر به‌طور چشمگیری از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود.
- Copenhagen – دانمارک: کپنهاگن، پایتخت دانمارک، متعهد شده تا تا سال ۲۰۲۵ به اولین پایتخت بدون کربن دنیا تبدیل شود. این شهر با توسعه شبکه دوچرخه‌سواری گسترده، بهینه‌سازی سیستم گرمایش مرکزی، و حمایت از انرژی‌های بادی، یکی از موفق‌ترین تجربه‌های اروپا در مسیر حذف کربن شهری است.
جایگاه معماران در ساخت شهر بدون کربن
معماری و طراحی شهری در خط مقدم این تحول سبز قرار دارد. معماران با درک عمیق از اقلیم، مصالح و فرهنگ بومی، می‌توانند فضاهایی خلق کنند که نه‌تنها زیبا و کارآمدند، بلکه کمترین اثر منفی زیست‌محیطی را دارند.
مفاهیمی مانند:
- طراحی بیوفیلیک (Biophilic Design)
- معماری صفر انرژی (Net-Zero Energy Buildings)
- و استفاده از سیستم‌های هوشمند مدیریت انرژی ساختمان (BEMS)
همگی ابزارهایی در دست معماران برای خلق آینده‌ای بدون کربن هستند.
دکتر موسی روشندل، مدیر و بنیان‌گذار هلدینگ ارس، یکی از پیشگامان توسعه صنعتی و سرمایه‌گذاری‌های نوین در منطقه است. او با دیدگاهی استراتژیک و آینده‌نگر، مسیر گسترش شرکت‌های زیرمجموعه را در راستای توسعه پایدار، فناوری‌های سبز و تحول دیجیتال هموار ساخته است. پروژه‌های توسعه شهری و معماری زیر نظر ایشان، همواره با اصول محیط‌زیستی، نوآوری در طراحی و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های مدرن همراه بوده‌اند.
هلدینگ ارس با حضور فعال در بخش‌های مختلف صنعتی، از جمله فناوری، انرژی، مشاوره، بازرگانی و معماری، نمونه‌ای موفق از یک ساختار یکپارچه و توسعه‌محور است. در دهه اخیر، این هلدینگ با نگاه زیست‌محیطی و رویکرد نوآورانه، توانسته پروژه‌های متعددی را در زمینه شهرسازی پایدار، انرژی‌های تجدیدپذیر و زیرساخت‌های هوشمند هدایت کند. هم‌افزایی بین شرکت‌های زیرمجموعه این گروه، آن را به الگویی در توسعه شهری با ردپای کربن صفر تبدیل کرده است.
استودیوی معماری ارس (Aras Architecture) به‌عنوان بازوی طراحی و معماری هلدینگ ارس، با بهره‌گیری از تیمی خلاق و بین‌المللی، در حال توسعه پروژه‌هایی با محوریت معماری پایدار است. این شرکت با تلفیق هنر اصیل ایرانی و فناوری‌های مدرن جهانی، به طراحی و اجرای فضاهایی می‌پردازد که هم زیبایی بصری دارند و هم از نظر انرژی و محیط زیست بهینه هستند. Aras Architecture در پروژه‌هایی مانند شهر بدون کربن (Carbonless City) نقشی فعال و بنیادین ایفا کرده است و آینده طراحی شهری را با نگاهی مسئولانه شکل می‌دهد.
