در دنیای امروز، توسعه زیرساخت های اقتصادی، صنعتی و اجتماعی به عنوان یکی از الزامات رشد پایدار در کشورهای در حال توسعه شناخته می شود. اما محدودیت منابع مالی دولتی، نوسانات اقتصادی و وابستگی به درآمدهای نفتی، این کشورها را با چالش های جدی در تامین مالی پروژه های بزرگ روبرو کرده است. در این میان، ظهور مدل های مالی نوین به عنوان راهکاری برای جلب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، توجه سیاستگذاران و سرمایه گذاران را به خود جلب کرده است.
در این مقاله به بررسی مهم ترین مدل های مالی جدید در حوزه زیرساخت و مزایا و معایب هر کدام خواهیم پرداخت.
لزوم نوسازی مالی در پروژه های زیرساختی
بسیاری از پروژه های زیرساختی مانند راه ها، نیروگاه ها، تصفیه خانه ها، بنادر و خطوط انتقال انرژی، نیازمند سرمایه گذاری های کلان و بلندمدت هستند. از سوی دیگر، دولت ها به دلیل محدودیت بودجه، تمایل دارند بخش خصوصی را در تامین مالی، ساخت و بهره برداری این پروژه ها مشارکت دهند.
اینجاست که مدل های نوینی مانند BOT، PPP، و سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) وارد میدان می شوند.
مدل BOT (ساخت، بهره برداری، انتقال)
یکی از پرکاربردترین مدل ها در کشورهای در حال توسعه، BOT (Build-Operate-Transfer) است. در این روش، شرکت یا کنسرسیوم خصوصی یک زیرساخت را می سازد، برای مدت معینی بهره برداری می کند و در نهایت آن را به دولت منتقل می کند.
مزایا:
- کاهش فشار مالی بر دولت
- انتقال ریسک ساخت و بهره برداری به بخش خصوصی
- ایجاد انگیزه در سرمایه گذار برای بهینه سازی عملکرد پروژه
معایب:
- پیچیدگی در تنظیم قراردادها
- ریسک های سیاسی و ارزی برای سرمایه گذاران خارجی
مدل مشارکت عمومی-خصوصی (PPP)
در مدل PPP (Public-Private Partnership)، دولت و بخش خصوصی با تقسیم ریسک ها و مزایا، در پروژه شریک می شوند. این مدل بر پایه قراردادهای شفاف و بلندمدت بنا شده است.
مزایا:
- استفاده از دانش فنی و مدیریتی بخش خصوصی
- امکان کنترل بهتر هزینه ها و زمان اجرای پروژه
- قابلیت جذب منابع مالی خارجی
معایب:
- نیاز به نظارت و تنظیم گری دقیق دولتی
- چالش در تعیین سهم و نقش هر طرف
مدل های تامین مالی ترکیبی (Blended Finance)
Blended Finance ترکیبی از سرمایه گذاری عمومی، کمک های توسعه ای و سرمایه خصوصی است که با هدف کاهش ریسک برای سرمایه گذار خصوصی طراحی شده است. این مدل مخصوصا در پروژه های بلندمدت زیربنایی مانند انرژی های نو، آب و محیط زیست کاربرد دارد.
مزایا:
- تسهیل ورود سرمایه گذاران بخش خصوصی به پروژه های بلندمدت
- کاهش ریسک از طریق استفاده از منابع توسعه ای
- کمک به توسعه پروژه های پایدار
معایب:
- نیاز به هماهنگی پیچیده بین نهادهای تامین مالی
- دشواری در ارزیابی اثربخشی سرمایه گذاری
نقش شرکت های سرمایه گذاری در مدل های نوین
شرکت های سرمایه گذاری زیرساختی، به عنوان بازیگران تخصصی، نقش کلیدی در طراحی، تامین مالی، نظارت و ارزیابی پروژه های زیربنایی ایفا می کنند. این شرکت ها با در اختیار داشتن تیم های تحلیل مالی، فنی و حقوقی، می توانند ضریب موفقیت پروژه های مشارکتی را افزایش دهند.
همچنین تجربه آن ها در بازارهای بین المللی باعث می شود پروژه های زیربنایی در کشورهای در حال توسعه بتوانند به منابع مالی بین المللی نیز دست یابند.
دکتر موسی روشندل، با سابقه ای بلندمدت در عرصه سرمایه گذاری صنعتی و مدیریت پروژه های بزرگ، بنیان گذار هلدینگ ارس است. او با درک عمیق از نیازهای اقتصادی منطقه و توانایی در جذب سرمایه گذاری، مسیر ورود هلدینگ ارس به حوزه پروژه های زیرساختی را هموار کرده است. دکتر روشندل معتقد است توسعه پایدار تنها با نگاه جامع، استفاده از ابزارهای مالی نوین و مشارکت فعال با بخش خصوصی امکان پذیر خواهد بود.
هلدینگ ارس با برخورداری از شرکت های تخصصی در حوزه های مشاوره، فناوری، انرژی، ساخت و سرمایه گذاری، نمونه ای موفق از یک گروه صنعتی یکپارچه است. این هلدینگ با تمرکز بر مدل های نوین تامین مالی و استفاده از تیم های بین رشته ای، توانسته است در پروژه های زیرساختی داخلی و خارجی مشارکت موثری داشته باشد. رویکرد هلدینگ بر اساس توسعه متوازن، تعامل با نهادهای بین المللی و بهره گیری از فناوری های روز بنا شده است.
شرکت سرمایه گذاری ارس (Aras Investment) به عنوان یکی از شرکت های کلیدی زیرمجموعه هلدینگ ارس، با تمرکز بر پروژه های بزرگ زیربنایی، نفت، گاز، انرژی های تجدیدپذیر و شهرهای هوشمند فعالیت می کند. این شرکت با تحلیل دقیق بازار، طراحی مدل های مالی بومی شده و مشارکت با شرکت های بین المللی، بستری امن و پربازده برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی فراهم کرده است. Aras Investment با شناخت دقیق از نیازهای منطقه ای و ساختار مالی جهانی، نقشی مهم در توسعه پایدار منطقه ایفا می کند.
